Górnośląskie Zagłębie Węglowe

Z Wikipedii

Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW), czasami nazywane aglomeracją śląską, jest aglomeracją miejsko-przemysłową położoną na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim.

Składa się ono z dwóch obszarów: Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (wokół Katowic) oraz Rybnickiego Okręgu Węglowego (wokół Rybnika). Część zagłębia węglowego jest również w Czechach – to tzw. Ostrawsko-Karwińskie Zagłębie Węglowe (pomiędzy Ostrawą i Karwiną).

Spis treści 1 Położenie 2 Gospodarka 3 Kultura i rekreacja 3.1 Teatry 3.2 Muzyka 3.3 Kina 3.4 Muzea 3.5 Media 3.6 Cykliczne imprezy kulturalne 3.7 Galerie 4 Transport i Komunikacja 4.1 Komunikacja miejska 4.2 Transport kolejowy 4.3 Transport drogowy 4.4 Transport lotniczy 4.5 Wodny 5 Edukacja 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne 8 Literatura

[edytuj] Położenie

Górnośląskie Zagłębie Węglowe znajduje się głównie na Wyżynie Śląskiej, w województwie śląskim i częściowo w zachodniej części województwa małopolskiego, w dorzeczu Wisły i Odry.

[edytuj] Gospodarka

Dominuje tu przemysł węglowy. Złoża eksploatowane zajmują aktualnie około 1100 km² (czyli około 19% powierzchni), natomiast złoża rezerwowe o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kategorii C1) zajmują 660 km² (11%) złoża rezerwowe o zasobach rozpoznanych wstępnie (kat. C2) – 765 km² (13%), a złoża wyeksploatowane lub zaniechane – 635 km² (11%). Około 27% powierzchni zajmują obszary perspektywiczne, gdzie oszacowano zasoby występujące w strefie głębokości do 1000 m. Pozostałą powierzchnię zagłębia zajmują głównie obszary o zasobach prognostycznych i o nadkładzie większym od 1000 m oraz peryferyjne części zagłębia bez perspektyw zasobowych. Obecnie, około 78,5% udokumentowanych zasobów bilansowych polskich węgli kamiennych występuje w GZW.

GZW jest regionem o ogromnej koncentracji przemysłu. Dominuje tu:

• przemysł górniczy (kilkanaście czynnych kopalń węgla kamiennego)
• przemysł hutniczy (kilkanaście czynnych hut żelaza i metali nieżelaznych),
• przemysł transportowy (fabryki samochodów w Gliwicach i Tychach, producent pojazdów szynowych Konstal w Chorzowie, Bumar Łabędy)
• przemysł energetyczny (kilkanaście elektrowni i elektrociepłowni)
• przemysł maszynowy
• przemysł chemiczny (zakłady azotowe, Pollena Savona, Fabryka Farb i Lakierów HAJDUKI)

[edytuj] Kultura i rekreacja

GZW jest siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej i najlepszej w kraju Akademii Muzycznej. Światowej sławy kompozytorzy jak Wojciech Kilar i Henryk Mikołaj Górecki od lat mieszkają i pracują w Katowicach. Cykliczny Rawa Blues Festival i dziesiątki innych koncertów przyciągają corocznie setki tysięcy fanów muzyki z całego świata do katowickiego Spodka, najnowocześniejszej i największej sali widowiskowej w Polsce.

[edytuj] Teatry

• Teatr Śląski
• Śląski Teatr Tańca
• Teatr GuGalander
• Teatr Ateneum
• Teatr Korez
• Teatr Cogitatur
• Teatr Locus
• Teatr Domisol
• Teatr Gry i Ludzie
• Kinoteatr Rialto
• Alternatywny Teatr Suka Off
• Teatr Bez Sceny
• Gliwicki Teatr Muzyczny
• Teatr A - Strona teatru
• Teatr Nowej Sztuki
• Teatr Nowy im. Gustawa Morcinka - pl. Teatralny 1 - Strona teatru
• Dom Muzyki i Tańca - ul. gen. de Gaulle'a 17 - Strona DMiT
• Teatr Rozrywki w Chorzowie

[edytuj] Muzyka

• Filharmonia Śląska
• Opera Śląska
• Estrada Śląska
• Kwartet Śląski
• GuGalander
• Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia

[edytuj] Kina

• IMAX
• Cinema City Plaza
• Cinema City Punkt 44
• Cinema City Silesia City Center
• Centrum Filmowe Helios (Katowice)
• Centrum Filmowe Helios (Sosnowiec)
• Centrum Sztuki Filmowej
• Kinoteatr Rialto
• Kino Światowid
• Multikino

[edytuj] Muzea

• Muzeum Śląskie
• Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
• Muzeum Historii Katowic
• Muzeum Archidiecezjalne
• Muzeum Misyjne OO. Franciszkanów
• Muzeum Biograficzne P. Stellera
• Muzeum Prawa i Prawników Polskich
• Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego
• Izba Śląska
• Centrum Scenografii Polskiej
• Muzeum Nośników Danych
• Muzeum Motoryzacji
• Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego
• Muzeum w Gliwicach
• Muzeum Geologii Złóż
• Muzeum Odlewnictwa Artystycznego
• Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów Radiostacja Gliwice
• Muzeum Techniki Sanitarnej
• Zamek Piastowski
• Willa Caro
• Muzeum Miejskie w Zabrzu - pl. Krakowski 9 - Strona muzeum
• Muzeum Górnictwa Węglowego - ul. 3 Maja 19 - Strona muzeum
• Skansen górniczy "Królowa Luiza" - ul. Wolności 410 - Strona skansenu
• Skansen podziemny "Guido" - ul. 3 Maja 91 - nieczynny

[edytuj] Media

• TVP 3 Katowice
• Antyradio
• Radio Katowice
• Radio eM – radio archidiecezjalne
• TVN24 – oddział regionalny
• Radio Flash
• RMF FM – oddział lokalny (Wieżowiec RMF FM)
• Radio Roxy FM
• Radio Planeta
• Dziennik Zachodni
• Gazeta Wyborcza Katowice
• Gość Niedzielny
• Fakt Katowice
• Echo Miasta
• Metro Katowice
• Nowy Przegląd Katowicki

[edytuj] Cykliczne imprezy kulturalne

• Rawa Blues Festiwal – Spodek
• Metalmania – Spodek
• Mayday Festiwal – Spodek
• Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje"
• Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga
• Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych
• Międzynarodowa Wystawa Grafiki "Intergrafia "
• Górnośląski Festiwal Sztuki Kameralnej (Ars Cameralis Silesiae Superioris)
• Festiwal Filmów Kultowych

[edytuj] Galerie

• Galeria Sztuki Współczesnej BWA Al. Korfantego 6
• Galeria Sztuki Współczesnej Parnas ul. Kochanowskiego 10
• Galeria Sztuki Atelier 2 ul. Batorego 2
• Galeria Związku Polskich Artystów Plastyków ul. Dworcowa 13
• Galeria Architektury SARP ul. Dyrekcyjna 9
• Galeria Art-Deco pl. Andrzeja 4
• Galeria Fra Angelico ul. Jordana 39
• Galeria Akwarela ul. Mikołowska 26
• Galeria Marmurowa ul. Mikołowska 26
• Galeria Piętro Wyżej
• Galeria Sektor I
• Galeria Szyb Wilson
• Galeria Skarbek

[edytuj] Transport i Komunikacja

[edytuj] Komunikacja miejska

Zobacz więcej w osobnym artykule: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Na terenie GZW i GOP-u funkcjonuje dobrze rozwinięta komunikacja miejska w postaci autobusów oraz tramwajów. Sieć torów tramwajowych jest na trzecim miejscu w Europie pod względem długości tras. Łącznie istnieje tu kilkaset linii autobusowych oraz kilkadziesiąt tramwajowych. Olbrzymią większość linii autobusowych i wszystkie tramwajowe organizuje KZK GOP. Linie autobusowe na zlecenie KZK GOP w większości obsługują komunalne Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej; największe w Sosnowcu i Katowicach, oraz liczne firmy prywatne. Zaś wszystkie tramwajowe Tramwaje Śląskie. Oprócz tego działają tutaj także linie organizatorów nie zrzeszonych z KZK GOP oraz przewoźników prywatnych. Przez GOP przebiega szereg linii kolejowych. Znajduje się tutaj łącznie kilka dworców i kilkadziesiąt stacji PKP. Silnie rozwinięta jest tu również sieć dróg. Biegnie tędy Autostrada A4, E40 (trasa europejska), E75 (trasa europejska) oraz kilkanaście dróg krajowych i dróg wojewódzkich. Projektowana jest kolejna autostrada – A1. Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. W całym 2005 roku obsłużono 1,1 mln pasażerów.

[edytuj] Transport kolejowy

Obszar Górnośląskiego Zagłębia Węglowego stanowi jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie jak i towarowe. Z katowickiego dworca kolejowego odjeżdżają pociągi wszystkich kategorii, w tym EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią, Niemcami, Białorusią, Ukrainą i Rosją.

Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego. Duży jest również udział przewozów tranzytowych.

[edytuj] Transport drogowy

Górnośląskie Zagłębie Węglowe znajduje się na skrzyżowaniu szeregu drogowych szlaków komunikacyjnych. Przez obszar ten przebiegają m.in.:

• Autostrada A4 (granica z Niemcami – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica z Ukrainą)
• DK79 (Warszawa – Sandomierz – Kraków – Katowice – Bytom)
• DK81 (Katowice – Mikołów – Łaziska Górne – Żory – Wisła – granica z Czechami)
• DK86 (Podwarpie – Psary – Będzin – Sosnowiec – Katowice – łączy się z DK1 w Tychach)
• E75 (trasa europejska) (Norwegia – Finlandia – Katowice – Słowacja – Węgry – Serbia – Macedonia – Grecja – Kreta)
• Drogowa Trasa Średnicowa (Katowice – Chorzów – Świętochłowice – Ruda Śląska – Zabrze – Gliwice)

Miasta konurbacji mają również wiele bezpośrednich połączeń PKS z wszystkimi regionami kraju. Część z nich obsługuje PKS Katowice. Są to linie do Lublina, Iwonicza, Ostrowca Świętokrzyskiego, Zakopanego, Rabki, Krynicy i Ustrzyk Dolnych.

[edytuj] Transport lotniczy

W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Posiada on roczną przepustowość 1,6 mln pasażerów. W 2005 obsłużono 1,1 mln pasażerów. Ma jeden terminal pasażerski (obecnie w rozbudowie – po rozbudowie zakończonej ok. 2007 przepustowość roczna terminala wyniesie ok. 3,6 mln pasażerów) oraz terminal cargo. Obsługuje stałe połączenia rejsowe z ponad dwudziestoma lotniskami liniami lotniczymi: Air France, Centralwings, EuroLOT, LOT, Lufthansa, oraz Wizz Air.

W centrum Katowic znajduje się również małe lotnisko Katowice-Muchowiec

[edytuj] Wodny

Port Gliwice obecnie wraz ze stacją kolejową, terminalem celnym, wolnym obszarem celnym, bazą magazynową, parkingami i biurami jest jednym z elementów Śląskiego Centrum Logistyki. Port w Gliwicach uważany jest za najnowocześniejszy i najbardziej uniwersalny port śródlądowy w kraju, z uwagi na swój kształt, linie i konstrukcje nabrzeży portowych, układ basenów, powierzchnię akwatorium. W porcie znajdują się urządzenia przeładunkowe o maksymalnym udźwigu 20 ton. Roczna zdolność przeładunkowa portu wynosi około 2 milionów ton.

• Kanał Gliwicki
• Port Gliwice
• Kanał Kłodnicki

[edytuj] Edukacja

Aglomeracja katowicka jest jednym z większych ośrodków naukowych w Polsce.

Znajduje się tu ponad 49 uczelni wyższych, na których studiuje prawie 250 tys. osób.

Wyższe uczelnie w aglomeracji :

1. Uniwersytet Śląski
2. Politechnika Śląska - Strona uczelni
3. Śląska Akademia Medyczna
4. Akademia Ekonomiczna w Katowicach
5. Akademia Muzyczna w Katowicach
6. Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
7. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
8. Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, filia
9. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
10. Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów
11. Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych w Katowicach
12. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania w Katowicach
13. Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach
14. Wyższa Szkoła Humanistyczna w Katowicach
15. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział zamiejscowy
16. Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Instytut Pedagogiki
17. Wyższa Szkoła Mechatroniki
18. Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
19. Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych w Katowicach
20. Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy
21. Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
22. Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
23. Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych w Katowicach, franciszkanie w Panewnikach
24. Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne w Katowicach
25. Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bielsku-Białej, wydział zamiejscowy
26. Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości - Strona uczelni
27. Akademia Polonijna w Częstochowie Filia w Gliwicach - Strona uczelni
28. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu
29. Wyższa Szkoła Sztuki Stosowanej - Strona uczelni
30. Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Sosnowcu - Strona uczelni
31. Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna w Krakowie, Oddział w Sosnowcu - Wydział Pedagogiczny - Strona uczelni i info o Oddziale w Sosnowcu
32. Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu
33. Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych wydział w Bytomiu
34. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział w Bytomiu
35. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna, wydział tańca współczesnego w Bytomiu
36. Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. Karola Goduli
37. Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie
38. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna
39. Śląska Wyższa Szkoła Informatyki w Katowicach
40. Akademia Górniczo Hutnicza w Kochłowicach
41. Wyższa Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej Oficjalna strona uczelni

[edytuj] Zobacz też

• Górnośląski Związek Metropolitalny
• Rybnicki Okręg Węglowy
• Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy
• Aglomeracja gdańska
• Aglomeracja warszawska
• LGOM

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Górnośląski Okręg Przemysłowy na mapie
• Komunikacyjny Związek Komunalny GOP-u - informacje, rozkłady itp.
• Tramwaje Śląskie - rozkład jazdy, tabor itp.
• Katowice Airport - strona portu lotniczego Katowice-Pyrzowice
• Miasta GOP-u - serwisy miejskie w Zobacz Śląsk!

[edytuj] Literatura

• "Górnośląski Okręg Przemysłowy: liczby, fakty, problemy" - Marek Grabania
• "Górnośląski Okręg Przemysłowy w świetle nowych opracowań zachodnioniemieckich" - Marian Frank
• "Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy: Przewodnik" - K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski
• "Zwiedzamy Górnośląski Okręg Przemysłowy" - Jerzy Barnert, Kazimierz Patalong
• "Górnośląski Okręg Przemysłowy 1980/1981" - Antoni Gładysz