Wikipedysta:Matiz191/Portal:Piastowie

Ta strona to portal dla wikipedystów zainteresowanych dynastią Piastów oraz historią średniowiecza w Polsce. Tworzę go również z myślą o osobach, które chciałyby poszerzyć swoją wiedzę historyczną.

Piastowie to pierwsza historyczna dynastia polska. Istnieją hipotezy, że nazwa piast była określeniem urzędu pełnionego, zapewne dziedzicznie, przez członków rodu – urzędu, do którego obowiązków należało opiekowanie się (piastowanie) potomstwem księcia czy też jego domem. Według legendy protoplasta dynastii, Piast, odsunął od rządów Popiela, władcę z poprzedniej, legendarnej dynastii Popielidów. Piastowie z dynastii rządzącej plemiennym księstwem Polan stali się w krótkim czasie najpierw zjednoczycielami ziem polskich, a potem założycielami królestwa (Bolesław I Chrobry). Z przerwami zasiadali na tronie Polski do 1370 r. Końcem ich panowania jako władców królestwa była śmierć Kazimierza III Wielkiego, który nie pozostawił męskiego potomka z prawego łoża. Boczne linie dynastii panowały na tronach księstw, które oddzieliły się od Korony w czasie rozbicia dzielnicowego, aż po wiek XVII. Ostatnim przedstawicielem dynastii Piastów w linii dolnośląskiej był Jerzy Wilhelm Legnicki, książę brzesko-legnicko-wołowski zmarły 21 listopada 1675r. w Brzegu.

• 1305 - urodziła się Elżbieta Łokietkówna, córka Władysława Łokietka, królowa węgierska, żona Karola Roberta (zm. 1380)

2 stycznia:

• 1377 - zmarł Kazimierz IV Słupski, Kaźko Słupski, książę słupski (ur. 1351)

4 stycznia:

• 1108 - zmarła Gertruda Mieszkówna, córka Mieszka II Lamberta, autorka Kodeksu Gertrudy i Speculum astrologicum (ur. ok. 1025)

5 stycznia:

• 1173 - zmarł Bolesław IV Kędzierzawy, władca Polski w czasach rozbicia dzielnicowego (ur. 1121 lub 1122)

10 stycznia:

• 1055 - zmarł Brzetysław I, książę Czech, w 1038r. zbrojnie napadł na Polskę, rabując ogromne bogactwa, wywiózł do Pragi relikwie św. Wojciecha i Gaudentego (ur. ok. 1005 lub ok. 1012)

Mieszko II Lambert (ur. 990 r., zm. 10 lub 11 maja 1034 r.) – król Polski 1025-1031, książę Polski 1032-1034 z dynastii Piastów, drugi syn Bolesława I Chrobrego, a pierwszy z małżeństwa z Emnildą, księżniczką zachodnio-słowiańską. Przejął władzę po śmierci ojca i prawdopodobnie wypędził z kraju swoich dwóch braci. Zorganizował dwa niszczycielskie najazdy na Saksonię w 1028 i 1030. Następnie prowadził wojny obronne przeciw Niemcom, Czechom i książętom Rusi kijowskiej. Uciekł z kraju w 1031 po ataku Jarosława Mądrego, który na polskim tronie osadził jego brata Bezpryma. Mieszko zbiegł do Czech, gdzie został uwięziony przez księcia Udalryka. Odzyskał władzę w 1032 jako książę jednej z trzech dzielnic. Zjednoczył państwo, ale nie udało mu się odtworzyć stabilnych struktur władzy. Za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Bolesława Chrobrego: Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie i Morawy.

Mieszko I

Mieszko I (ur. 922-945, zm. 25 maja 992) – książę Polan z dynastii Piastów sprawujący władzę od ok. 960 r. Syn Siemomysła, wnuk Lestka. Ojciec Bolesława I Chrobrego i Świętosławy-Sygrydy. Brat Czcibora. Po kądzieli dziadek Kanuta Wielkiego. Mieszko I to pierwszy historyczny władca Polan, uważany zarazem za faktycznego twórcę państwowości polskiej. Kontynuował politykę swojego ojca i dziadka, którzy jako władcy pogańskiego księstwa znajdującego się na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojusze lub siłę militarną podporządkowali sobie Kujawy oraz prawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Przez większość okresu swojego panowania toczył walki o Pomorze Zachodnie, zajmując je po rzekę Odrę. W ostatnich latach życia przystąpił także do wojny z Czechami, zdobywając Śląsk i prawdopodobnie Małopolskę. Poprzez przyjęcie chrztu w 966 r. oraz ślub (w 965 r.) z Dobrawą Przemyślidką Mieszko włączył swoje państwo w zachodni krąg kultury chrześcijańskiej. Oprócz podbojów duże znaczenie dla przyszłości księstwa Polan miały także jego reformy wewnętrzne, mające na celu rozbudowę i usprawnienie systemu tzw. monarchii wojennej. Zachowane źródła pozwalają twierdzić, że Mieszko I był sprawnym politykiem, utalentowanym wodzem i charyzmatycznym władcą. Prowadził zręczne działania dyplomatyczne, zawierając sojusz wpierw z Czechami, a następnie ze Szwecją i cesarstwem. W polityce zagranicznej kierował się przede wszystkim racją stanu, wchodząc w układy nawet ze swoimi wcześniejszymi wrogami. Synom pozostawił państwo o znacznie wyższej pozycji w Europie i przynajmniej podwojonym terytorium.

Bolesław I Chrobry

Bolesław I Chrobry (Wielki) (ur. 967 w Poznaniu, zm. 17 czerwca 1025) – książę Polski od 992 roku, pierwszy koronowany król Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004 był także księciem czeskim. Był synem Mieszka I, księcia Polski, i Dobrawy Przemyślidki, czeskiej księżniczki. Objął rządy w 992 roku, wypędzając krótko potem swoją macochę Odę i przyrodnich braci. Sojusznik cesarza Ottona III, gościł go w 1000 roku w Gnieźnie na tzw. zjeździe gnieźnieńskim. Po śmierci Ottona III (1002) znalazł się w konflikcie z jego następcą Henrykiem II Świętym, prowadząc z nim długotrwałe wojny (1002-1018), zakończone pokojem w Budziszynie i zajęciem Milska i Łużyc. W 1018 roku zdobył Kijów, osadzając na ruskim tronie swojego zięcia Światopełka I. W 1019 roku przyłączył do swojego państwa Grody Czerwieńskie. Popierał akcje misyjnego Wojciecha Sławnikowica, biskupa praskiego, i Brunona z Kwerfurtu. W 1000 roku doprowadził do postania metropolii gnieźnieńskiej i trzech biskupstw (kołobrzeskiego, krakowskiego, wrocławskiego).

Mieszko II Lambert

Mieszko II Lambert (ur. 990 r., zm. 10 lub 11 maja 1034 r.) – król Polski 1025-1031, książę Polski 1032-1034 z dynastii Piastów, drugi syn Bolesława I Chrobrego, a pierwszy z małżeństwa z Emnildą, księżniczką zachodnio-słowiańską. Przejął władzę po śmierci ojca i prawdopodobnie wypędził z kraju swoich dwóch braci. Zorganizował dwa niszczycielskie najazdy na Saksonię w 1028 i 1030. Następnie prowadził wojny obronne przeciw Niemcom, Czechom i książętom Rusi kijowskiej. Uciekł z kraju w 1031 po ataku Jarosława Mądrego, który na polskim tronie osadził jego brata Bezpryma. Mieszko zbiegł do Czech, gdzie został uwięziony przez księcia Udalryka. Odzyskał władzę w 1032 jako książę jednej z trzech dzielnic. Zjednoczył państwo, ale nie udało mu się odtworzyć stabilnych struktur władzy. Za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Bolesława Chrobrego: Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie i Morawy.

Kazimierz I Odnowiciel

Kazimierz Karol I Odnowiciel, Mnich (ur. 25 lipca 1016, zm. 28 listopada 1058 w Poznaniu ) – książę z dynastii Piastów, władca Polski w latach 1039-1058, syn Mieszka II i Rychezy. W latach 1034-1039 najprawdopodobniej nie zdołał objąć władzy, został wygnany, a kraj pogrążył się w kryzysie. W 1026 został oddany do któregoś z polskich klasztorów, prawdopodobnie jedynie w celu zdobycia wykształcenia. Hipoteza, że złożył profesję zakonną i został oblatem, a w 1034 dostał dyspensę i wystąpił z zakonu nie cieszy się obecnie wśród historyków i publicystów większą popularnością. Po śmierci Mieszka ster rządów zapewne chciała przejąć Rycheza, być może wcześniej skłócona z mężem. Kazimierz ulegał woli ambitnej matki. Ona sama najprawdopodobniej wywiozła z kraju koronę królewską Mieszka II (w okresie rządów Bezpryma), co obecnie odczytuje się jako dbanie o prawa syna do tronu. Kazimierz nie zdołał się jednak koronować ze względu na trudności wewnętrzne (możni nie życzyli sobie koronacji) i zewnętrzne (sprzeciw Cesarstwa).

Bolesław II Śmiały

Bolesław II Szczodry (Śmiały, Srogi, Dziki, Wojowniczy) (ur. 1042 - zm. 2 lub 3 kwietnia raczej 1082 niż 1081) - książę Polski w latach 1058 - 1076, król Polski 1076-1079, pierworodny syn Kazimierza Odnowiciela i Marii Dobroniegi, córki Włodzimierza Wielkiego, wielkiego księcia kijowskiego. Głównym celem i zarazem programem politycznym Bolesława Śmiałego było powstrzymanie ekspansji niemieckiej i wzmocnienie państwa polskiego poprzez aktywną politykę zagraniczną. W ramach realizacji tych celów Bolesław Śmiały dążył do utrzymywania na tronach Rusi i Węgier przyjaznych sobie władców, co niejednokrotne wymuszało interwencję zbrojną w tych państwach.

Władysław I Herman

Władysław I Herman (ur. ok. 1042 - zm. 2 czerwca 1102) - książę z dynastii Piastów, władca Polski w latach 1079-1102. Jego panowanie to okres osłabienia państwa Piastów. Narastały tendencje odśrodkowe, możnowładztwo umacniało się kosztem księcia (Władysław Herman nie zabiegał nigdy o koronę królewską). Faktyczną władzę sprawował palatyn Sieciech.

Bolesław III Krzywousty

Bolesław III Krzywousty (ur. 20 sierpnia 1085 – zm. 28 października 1138) – książę Polski 1102-1138, w latach 1097-1107 panował na Śląsku, w Małopolsce i ziemi lubuskiej, podczas gdy jego brat Zbigniew w Wielkopolsce, a po śmierci ich ojca Władysława Hermana w 1102 również na Mazowszu.

• Polska:

Chronologia:do 1138, 1138-1320, 1320-1386, 1386-1492,1492-1572, 1573-1668, 1669-1795, 1795-1831, 1831-1914, 1914-1918, 1918-1939, 1939-1945,1944-1989, od 1989

Monografie: Państwo pierwszych Piastów, Rozbicie dzielnicowe, Zjednoczone Królestwo, Polska Jagiellonów, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Polska pod zaborami, II Rzeczpospolita, Polska podczas II wojny światowej, Polska Rzeczpospolita Ludowa, III Rzeczpospolita

• Afryka:

Egipt, Maroko, Mozambik, Rwanda

• Ameryka Łacińska:

Brazylia, Peru

• Ameryka Północna:

Kanada, Stany Zjednoczone.

• Azja:

Afganistan, Chiny, Indie, Izrael, Japonia, Wietnam...

• Europa:

Białoruś, Francja, Grecja, Hiszpania, Polska, Szkocja, Ukraina, Węgry, Włochy. Zobacz też: Unia Europejska

• Oceania, bieguny, inne:

Arktyka, Australia, Grenlandia

• Historia dziedzin i zjawisk :

biologii, chrześcijaństwa, druku, fizyki, harcerstwa, koktajli alkoholowych, informatyki, internetu, językoznawstwa, książki, literatury polskiej, logiki, malarstwa, matematyki, medycyny, motoryzacji, narkotyków, nauki, odkryć geograficznych, oświaty i wychowania, polskich wydawnictw encyklopedycznych, prawa, religii, samochód, sztuki, techniki, ubiorów, żonglerki...

• Wielcy historycy:

Szymon Askenazy, Józef Flawiusz, Gerard Labuda, Marc Bloch, Bronisław Geremek, Henryk Samsonowicz, Jerzy Kłoczowski... (zob. więcej)

Kategorie są tematycznymi spisami haseł. Główna kategoria historyczna: Historia

• Kategorie historyczne wg kontynentów:

Afryka, Ameryki Łacińska, Ameryka Północna, Azja, Europa, Oceania.

• Inne:

przegląd zagadnień z zakresu historii Polski,

monografie historyczne,

wojny i bitwy

Historia nauki i techniki

Zobacz też:

• Biografie zebrane na Wikipedii
• Zbiór grafik o tematyce historycznej dostępnych we wspólnych zbiorach Wiki.
• Zbiór map historycznych dostępnych we wspólnych zbiorach Wiki.
• Zbiór cytatów
• Zbiór dokumentów źródłowych

• Najważniejsze zagadnienia starożytności :

Mezopotamia, Egipt, Grecja, Rzym, epoka hellenistyczna...

• Ciekawe artykuły:

Sztuka etruska, Ziggurat, Ludy Morza, Knossos, Gimnazjon, Pompeje, Dacja... (zob. więcej)

• Biogramy:

Homer, Aleksander Macedoński, Sokrates, Neron... (zob. więcej)

• Zbiór źródeł i dokumentów do historii starożytnej

• do poszerzenia: Attyka Armia rzymska...
• Chronologia - IV tysiąclecie p.n.e., XXX wiek p.n.e., XXIX wiek p.n.e., XXVIII wiek p.n.e., XXVII wiek p.n.e., XXVI wiek p.n.e., XXV wiek p.n.e., XXIV wiek p.n.e., XXIII wiek p.n.e., XXII wiek p.n.e., XXI wiek p.n.e., XX wiek p.n.e., XIX wiek p.n.e., XVIII wiek p.n.e., XVII wiek p.n.e., XVI wiek p.n.e., XV wiek p.n.e., XIV wiek p.n.e., XIII wiek p.n.e., XII wiek p.n.e., XI wiek p.n.e., X wiek p.n.e., IX wiek p.n.e., VIII wiek p.n.e., VII wiek p.n.e., VI wiek p.n.e., V wiek p.n.e., IV wiek p.n.e., III wiek p.n.e., II wiek p.n.e., I wiek p.n.e., I wiek, II wiek, III wiek, IV wiek, V wiek, VI wiek, VII wiek..

• Najważniejsze zagadnienia Średniowiecza:

Cesarstwo bizantyjskie, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego...

• Ciekawe artykuły:

Architektura romańska, Czarna śmierć, Muzyka w średniowieczu, Opactwo w Cluny, Siedem sztuk wyzwolonych, Wielka Schizma, Wielka wędrówka ludów,... (zob. więcej)

• Biogramy:

Karol Wielki, Wilhelm Zdobywca, Augustyn z Hippony, Franciszek z Asyżu, Jacques de Molay, Tomasz z Akwinu, Majmonides, Dante Alighieri, Mieszko I, Mieszko II Lambert... (zob. więcej)

• Zbiór źródeł i dokumentów do historii średniowiecza

• do poszerzenia: Papież Grzegorz XII, gotyk...
• Chronologia - V wiek, VI wiek, VII wiek, VIII wiek, IX wiek, X wiek, XI wiek, XII wiek, XIII wiek, XIV wiek, XV wiek..

• Najważniejsze zagadnienia nowożytności:

Reformacja, Wojny religijne, Absolutyzm, Oświecenie, Rewolucje europejskie...

• Ciekawe artykuły:

Wojna trzydziestoletnia, Wielka Rewolucja Francuska, Wiosna Ludów, Transport i podróże w I Rzeczypospolitej... (zob. więcej)

• Biogramy:

Niccolo Machiavelli, Armand Jean Richelieu, Jan III Sobieski, Napoleon Bonaparte, Fryderyk II Wielki, ... (zob. więcej)

• Zbiór źródeł i dokumentów do historii nowożytnej

• do poszerzenia: Rzeczpospolita Obojga Narodów, Gustaw II Adolf, Edykt nantejski...
• Chronologia - XV wiek, XVI wiek, XVII wiek, XVIII wiek, XIX wiek..

• Najważniejsze zagadnienia historii najnowszej:

I wojna światowa, dwudziestolecie międzywojenne, II wojna światowa, faszyzm, nazizm, komunizm, zimna wojna, ...

• Ciekawe artykuły:

Obozy niemieckie 1933-1945, Powstanie warszawskie, Wojna koreańska, Zjednoczenie Niemiec, Pomarańczowa rewolucja na Ukrainie... (zob. więcej)

• Biogramy:

Józef Piłsudski, Georges Clemenceau, Charles de Gaulle, Mohandas Karamchand Gandhi, Jan Paweł II, Michaił Gorbaczow... (zob. więcej)

• Zbiór źródeł i dokumentów do historii najnowszej

• do poszerzenia: Wojna secesyjna, Rewolucja październikowa, Kryzys kubański, ...
• Chronologia - XIX wiek, XX wiek, XXI wiek..

• Nauki pomocnicze historii (NPH):

archiwistyka, brachiografia, chronologia, falerystyka, genealogia, geografia historyczna, kartografia, kryptografia, metrologia historyczna, numizmatyka, paleografia, sfragistyka, weksylologia...

• Pilne hasła do opracowania:

Artykuły z serii "Historia Polski"

• Pilne hasła do poszerzenia:

Rozbicie dzielnicowe Polski, historiografia

• Pilne kategorie do opracowania:

Postacie nowożytności, Postacie historii najnowszej.

• Hasła do weryfikacji:

Lista dynastii chasydzkich, Dawne opactwo benedyktyńskie w Płocku.

• Podobne hasła do zintegrowania w jedno:

• Jeśli chcesz pomóc w rozwoju historii na Wikipedii:

Zobacz jak edytować artykuły oraz zasady obowiązujące.

Standardy edycyjne haseł z zakresu historii.

Projekt rozwoju historii na Wikipedii

Projekt przebudowy serii artykułów o historii Polski

WikiZadanie Historia, minione dzieje