Polityka Polski

Z Wikipedii

Ten artykuł jest częścią serii Polityka Polski
Prawo
Konstytucja Polskie prawo
Władza wykonawcza
Prezydent: Lech Kaczyński Prezes Rady Ministrów: Jarosław Kaczyński Rada Ministrów: Rząd Jarosława Kaczyńskiego
Władza ustawodawcza
Sejm: Marszałek: Marek Jurek V kadencja Senat: Marszałek: Bogdan Borusewicz VI kadencja Zgromadzenie Narodowe
Władza sądownicza
Sąd Najwyższy Pierwszy Prezes: Lech Gardocki Trybunał Konstytucyjny Prezes: Jerzy Stępień Trybunał Stanu Przewodniczący: Lech Gardocki Naczelny Sąd Administracyjny Prezes: Janusz Trzciński
Samorząd terytorialny
Samorząd w Polsce Samorząd gminny Samorząd powiatowy Samorząd województwa
Kontrola i ochrona prawa
Najwyższa Izba Kontroli Prezes: Mirosław Sekuła Rzecznik Praw Obywatelskich: Janusz Kochanowski Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Przewodnicząca: Elżbieta Kruk Prokuratura Prokurator Generalny: Zbigniew Ziobro Prokurator Krajowy: wakat Centralne Biuro Antykorupcyjne Szef: Mariusz Kamiński
Partie polityczne
Polskie partie polityczne: Centrum DPL KPEiR KPP LPR NL NOP ONP-LP PD PiS PJKM PKGIP PO PPN PPP PPS PSL PSL "Piast" PSPR PWN RACJA PL ROG ROP RP RRP SD SdPl SLD SRP UL UP UPR Zieloni 2004 Zieloni RP
Wybory
Wybory w Polsce (po 1989): prezydenckie: 1990 1995 2000 2005 parlamentarne: 1989 1991 1993 1997 2001 2005 samorządowe: 1990 1994 1998 2002 2006 europejskie: 2004 referenda: 1996 1997 2003

Głównymi elementami ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej są Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza, przy czym władza zwierzchnia należy do Narodu.

Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat – dwuizbowy parlament. Władzę wykonawczą sprawują Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz Rada Ministrów, z Prezesem Rady Ministrów na czele.

Władzą sądowniczą, odrębną i niezależną od innych władz, są Sądy i Trybunały. Wymiar sprawiedliwości tworzą Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Trybunałami są Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu podlegają tylko Konstytucji).

Zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych wykonuje samorząd terytorialny: gminny, powiatowy i województwa. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.

Spis treści 1 Obecna sytuacja 2 Następne spodziewane wybory (zgodnie z Konstytucją RP) 3 Fakty 3.1 Przegląd 3.2 Podział administracyjny 3.3 Święta narodowe 3.4 Konstytucja 3.5 System ustrojowy 3.6 Prawo wyborcze 3.7 Władza wykonawcza 3.7.1 Głowa państwa 3.7.2 Szef Rządu 3.7.3 Rząd 3.7.4 Wybory 3.7.5 Wyniki wyborów prezydenckich (2005) 3.8 Władza ustawodawcza 3.8.1 Wybory 3.8.2 Rezultat wyborów 3.9 Władza sądownicza 3.10 Partie polityczne i ich liderzy: 3.10.1 Partie konserwatywno-liberalne 3.10.2 Partie liberalno-demokratyczne 3.10.3 Partie konserwatywno-socjalne 3.10.4 Partie socjal-nacjonalistyczne 3.10.5 Partie liberalno-konserwatywne 3.10.6 Partie socjaldemokratyczne 3.10.7 Partie ludowe 3.10.8 Partie socjalistyczne 3.10.9 Partie socjal-liberalne 3.10.10 Partie chłopskie populistyczne 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Obecna sytuacja

Wybory prezydenckie w październiku 2005 roku w II turze wygrał narodowy konserwatysta z Prawa i Sprawiedliwości, urzędujący prezydent Warszawy Lech Kaczyński (54,04%), który pokonał konserwatywnego liberała Donalda Tuska (45,96%) z Platformy Obywatelskiej.

Polski parlament (ciało ustawodawcze, inaczej legislatywa) składa się z dwóch izb. Izba wyższa (Senat) liczy 100 senatorów, izba niższa (Sejm) 460 posłów. Posłowie i senatorowie wybierani są w wolnych i powszechnych wyborach na 4-letnią kadencję. Wybory we wrześniu 2005 roku wygrała narodowo-konserwatywna partia Prawo i Sprawiedliwość (mimo, że uważa się za partię w pełni prawicową, ma lewicowe poglądy gospodarcze, a nawet populistyczne). Do Sejmu dostały się także: Platforma Obywatelska (partia liberalno-konserwatywna, chrześcijańsko-demokratyczna), Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej (chłopska partia populistyczna), Sojusz Lewicy Demokratycznej (partia socjaldemokratyczna), Liga Polskich Rodzin (partia nacjonalistyczna z lewicowymi poglądami gospodarczymi) oraz Polskie Stronnictwo Ludowe (partia ludowa, chrześcijańsko-demokratyczna z programem przeznaczonym dla mieszkańców wsi i niewielkich miast; ma centroprawicowe poglądy gospodarcze).

Nowa Konstytucja (1997) oraz reforma administracyjna (1999) spowodowały konieczność nowelizacji ordynacji wyborczej (2001). Najistotniejsze zmiany, jakie wprowadzono w nowej ustawie, to zlikwidowanie tak zwanych list ogólnopolskich. Obecnie wszyscy posłowie lub senatora są wybierani bezpośrednio przez wyborców (podział mandatów poselskich odbywa się według metody d'Hondta, faworyzującej większe ugrupowania; senatorowie natomiast uzyskują mandaty w specyficznym systemie większości względnej, znanej jako Block Vote). Ordynacja wyborcza wymaga, by (wyłączając mniejszości narodowe, które mają zagwarantowane 2 miejsca w Sejmie) ugrupowania startujące w wyborach do izby niższej parlamentu uzyskały co najmniej 5% poparcia (dla partii koalicyjnych 8%), by uczestniczyć w podziale mandatów. Senatorowie są wybierani metodą większościową.

19 października 2005 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski przyjął dymisję rządu Marka Belki w związku z wynikiem wyborów parlamentarnych, powierzając mu zarazem sprawowanie władzy do czasu wyłonienia nowego rządu przez Prawo i Sprawiedliwość. Jednocześnie desygnował na stanowisko Prezesa Rady Ministrów Kazimierza Marcinkiewicza (PiS). Premier od czasu desygnowania miał dwa tygodnie na utworzenie swojego rządu. Celem Marcinkiewicza było utworzenie koalicji rządowej Prawa i Sprawiedliwośći oraz Platformy Obywatelskiej (POPiS). Jednak do zawarcia koalicji nie doszło, dlatego też gabinet Marcinkiewicza pozostawał do maja 2006 rządem mniejszościowym (popieranym przez PiS, Samoobronę i LPR, choć ten układ często zawodził). W maju 2006 została zawarta formalna koalicja rządowa PiS, Samooobrony i LPR. Nowymi wicepremierami zostali Andrzej Lepper (4-krotnie skazany prawomocnymi wyrokami sądowymi), który objął także tekę ministra rolnictwa, oraz Roman Giertych (wcześniej twórca Młodzieży Wszechpolskiej, częstokroć oskarżanej o kryptofaszyzm), obejmując również tekę ministra edukacji narodowej. 14 lipca 2006 nastąpiła zmiana na stanowisku premiera – szefem nowego rządu został Jarosław Kaczyński.

[edytuj] Następne spodziewane wybory (zgodnie z Konstytucją RP)

• europejskie – 2009
• parlamentarne – 2009
• samorządowe – 2010
• prezydenckie – 2010

[edytuj] Fakty

[edytuj] Przegląd

Nazwa państwa:
Oficjalna nazwa:
Rzeczpospolita Polska
Oficjalna nazwa (skrócona):
Polska
Kod ISO 3166:
PL
Ustrój polityczny:
Zobacz artykuł głowny: ustrój polityczny Polski
republika parlamentarna
Stolica i największe miasto:
Warszawa

[edytuj] Podział administracyjny

16 województw
379 powiatów: 314 ziemskich i 65 grodzkich
2479 gmin

[edytuj] Święta narodowe

Święto Konstytucji 3 maja (1791); Święto Niepodległości, 11 listopada (1918). Zobacz również Święta w Polsce

[edytuj] Konstytucja

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997; przyjęta w referendum powszechnym 25 maja 1997; podpisana przez Prezydenta RP 16 lipca 1997; weszła w życie 17 października 1997

[edytuj] System ustrojowy

Mieszanka kontynentalnego (napoleońskiego) prawa cywilnego oraz komunistycznego systemu teorii; zmiany nastąpiły po 1989 roku, kiedy to doszło do przobrażeń demokratycznych; zgodność ustaw i uchwał z konstytucją jest gwarantowana przez Trybunał Konstytucyjny, który istnieje od 1986 roku; możliwość odwoływania się od decyzji sądu do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.

[edytuj] Prawo wyborcze

Czynne: najpóźniej w dniu wyborów ukończone 18 lat; uniwersalne
Bierne: Sejm – 21 lat, Senat – 30 lat, Prezydent RP – 35 lat

[edytuj] Władza wykonawcza

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (zobacz: Prezydenci Polski)
• Prezes Rady Ministrów
• Rada Ministrów

[edytuj] Głowa państwa

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Aleksander Kaczyński (od 23 grudnia 2005), wybrany w wyborach jako kandydat z ramienia Prawa i Sprawiedliwości

• Zobacz: Prezydenci Polski

[edytuj] Szef Rządu

Prezes Rady Ministrów Jarosław Kaczyński

• Zobacz: Premierzy Polski

[edytuj] Rząd

Rząd Jarosława Kaczyńskiego

• Zobacz: Składy rządów polskich

[edytuj] Wybory

Prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję w dwóch turach (o ile w pierwszej turze nie zdobędzie 50%+1 głos); premier i członkowie rządu nominowani przez prezydenta i zatwierdzani przez Sejm.

• Zobacz: Wybory w Polsce

[edytuj] Wyniki wyborów prezydenckich (2005)

I tura

• Donald Tusk – 36,3% (wicemarszałek Sejmu, liberał konserwatywny)
• Lech Kaczyński – 33,1 % (prezydent Warszawy, narodowy konserwatysta)
• Andrzej Lepper – 15,1 % (lider Samoobrony, chłopski populista)
• Marek Borowski – 10,3 % (były marszałek Sejmu, socjaldemokrata)
• Jarosław Kalinowski – 1,8 % (były wicepremier, ludowiec - chrześcijański demokrata)
• Janusz Korwin-Mikke – 1,4 % (liberalny konserwatysta)
• Henryka Bochniarz – 1,3 % (liberalny demokrata)

II tura

• Lech Kaczyński – 54,04%
• Donald Tusk – 45,96%

• Zobacz: Wybory prezydenckie w Polsce 2005

[edytuj] Władza ustawodawcza

Dwuizbowy parlament składa się z Sejmu (460 miejsc; członkowie wybierani według systemu proponcjonalnego na czteroletnią kadencję) oraz Senat (100 miejsc; członkowie wybierani według systemu większościowego na czteroletnią kadencję). W niektórych przypadkach Sejm i Senat obradujące wspólnie tworzą Zgromadzenie Narodowe.

[edytuj] Wybory

Wybory do Sejmu i Senatu odbyły się 25 września 2005.

[edytuj] Rezultat wyborów

Sejm – PiS - 155 (mandatów), PO -133, Samoobrona - 56, SLD - 55, LPR - 34, PSL - 25, Mniejszość Niemiecka - 2 (delegowani automatycznie; brak konieczności wyboru w głosowaniu); Senat – PiS - 49, PO - 34, LPR - 7, Samoobrona - 3, PSL - 2, Nowy Senat 2005 - 2, niezależni - 4

• Zobacz: Wybory parlamentarne w Polsce 2005

[edytuj] Władza sądownicza

Władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały.

Wymiar sprawiedliwości tworzą Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

Trybunałami są Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.

[edytuj] Partie polityczne i ich liderzy:

[edytuj] Partie konserwatywno-liberalne

• Unia Polityki Realnej – UPR, Wojciech Popiela

[edytuj] Partie liberalno-demokratyczne

• Partia Demokratyczna-demokraci.pl – PD, Janusz Onyszkiewicz

[edytuj] Partie konserwatywno-socjalne

• Prawo i Sprawiedliwość – PiS, Jarosław Kaczyński

[edytuj] Partie socjal-nacjonalistyczne

• Liga Polskich Rodzin – LPR, Roman Giertych

[edytuj] Partie liberalno-konserwatywne

• Platforma Obywatelska – PO, Donald Tusk

[edytuj] Partie socjaldemokratyczne

• Sojusz Lewicy Demokratycznej – SLD, Wojciech Olejniczak
• Unia Pracy – UP, Waldemar Witkowski
• Socjaldemokracja Polska – SDPL, Marek Borowski

[edytuj] Partie ludowe

• Polskie Stronnictwo Ludowe Piast – PSL Piast, Zdzisław Podkański
• Polskie Stronnictwo Ludowe – PSL, Waldemar Pawlak

[edytuj] Partie socjalistyczne

• Polska Partia Pracy – PPP, Bogusław Ziętek
• Nowa Lewica – NL, Piotr Ikonowicz

[edytuj] Partie socjal-liberalne

• Zieloni 2004, Dariusz Szwed

[edytuj] Partie chłopskie populistyczne

• Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Andrzej Lepper Marcin Salamon

Współcześni polscy politycy w porządku alfabetycznym:
Leszek Balcerowicz, Marek Borowski, Bogdan Borusewicz, Jerzy Buzek, Ludwik Dorn, Roman Giertych, Zyta Gilowska, Przemysław Gosiewski, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Jarosław Kaczyński, Lech Kaczyński, Janusz Korwin-Mikke, Marek Kuchciński, Aleksander Kwaśniewski, Andrzej Lepper, Marek Jurek, Kazimierz Marcinkiewicz, Grzegorz Napieralski, Wojciech Olejniczak, Janusz Onyszkiewicz, Maciej Płażyński, Jan Rokita, Jerzy Szmajdziński, Donald Tusk, Lech Wałęsa.

[edytuj] Zobacz też

• Polskie partie polityczne

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Akty prawne:
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
  • Prawo wyborcze:
    • Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
    • Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
    • Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta
    • Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw
    • Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego
  • Samorząd terytorialny:
    • Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
    • Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
    • Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa
  • Władza sądownicza:
    • Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych
    • Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych
    • Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych
    • Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
    • Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu
    • Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym

 To jest tylko zalążek artykułu związanego z prawem  i polityką. Jeśli możesz, rozbuduj go.