Ernesto Guevara
Z Wikipedii
Ernesto Rafael Guevara de la Serna (Ernesto Che Guevara, pseud. Fernando Sacamuelas) (ur. 14 czerwca 1928 w Rosario - Argentyna, zm. 9 października 1967 w La Higuera - Boliwia) - komunista argentyński, jedna z głównych postaci rewolucji kubańskiej.
| Ernesto Rafael Guevara de la Serna | |
 |
|
| Urodzony | 14 czerwca 1928 Rosario, Argentyna |
| Zmarł | 9 października 1967 La Higuera, Boliwia |
| Ten artykuł powiązany jest z serią Komunizm  |
|
Symbole Szkoły w komunizmie Partie polityczne Państwa uznawane Tematy powiązane Znani komuniści |
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Urodzony w rodzinie mieszczańskiej, dzieciństwo spędził w górach w okolicach Rosario. Już wówczas chorował na astmę, co miało wpłynąć na podjęcie przez niego decyzji o rozpoczęciu studiów medycznych w Buenos Aires. Na studiach Guevara zetknął się z poglądami lewicowymi. Był zafascynowany twórczością Pablo Nerudy. W 1949 roku wyruszył w pierwszą ze swoich długich podróży, której celem było zwiedzanie północnej Argentyny. W 1951 roku, po zdaniu przedostatniego egzaminu wyjechał w dłuższą podróż w towarzystwie kolegi. W tym czasie utrzymywał się z dorywczej pracy. Odwiedził południową Argentynę, Chile, gdzie poznał Salvadora Allende, Peru ( gdzie przez klika tygodni pracował w leprozorium), Kolumbię, Wenezuelę i Miami.
W 1953 roku dokończył studia, zostając dyplomowanym lekarzem. Wyjechał do La Paz w Boliwii, a następnie do Gwatemali. Mieszkał z Hildą Gadea (późniejszą żoną, z którą miał dwie córki: Aliuchę i Hilditę), marksistką indiańskiego pochodzenia, która przedstawiła go Nico Lopezowi, jednemu z poruczników Fidela Castro. Wkrótce po obaleniu lewicowego gwatemalskiego rządu Jacobo Arbenza Guzmana wyjechał do Meksyku. W Meksyku spotkał braci Castro - Fidela i Raula - i postanowił się do nich przyłączyć. Razem z nimi wziął udział w obaleniu dyktatury (1959) Fulgencio Batisty, będąc dowódcą partyzanckiej "kolumny". Stał się jedną z najważniejszych figur kubańskiej rewolucji. W więzieniu Cabaña, którego był naczelnikiem (przez okres 6 miesięcy) osobiście torturował i zabijał podejrzanych o szpiegostwo. Régis Debray, przypisuje mu założenie w 1960 r. pierwszego na Kubie "obozu pracy poprawczej" (faktycznie obozu koncentracyjnego) - na półwyspie Guanaha [1].
Także i po niej Che odgrywał pierwszoplanową rolę na Kubie. Mimo iż nie posiadał wykształcenia ekonomicznego, zarządzał gospodarką wyspy - był ministrem przemysłu a w 1961 został szefem Banku Centralnego. Podpisał umowę gospodarczą z ZSRR, nacjonalizował przemysł, prowadził politykę uniezależniania gospodarczego wyspy od USA (Guevara, podobnie jak inni lewicowi działacze w Ameryce Łacińskiej, uważał USA za głównego wroga), doprowadzając do jej zależności od Związku Radzieckiego. Efektem jego polityki były coraz większe problemy gospodarcze wyspy.
W 1959 roku poślubił Aleidę March (z którą miał troje dzieci: synów Ernestica i Camila oraz córkę Celitę). Razem odwiedzili Egipt, Indie, Japonię, Indonezję, Pakistan i Jugosławię.
Guevara twierdził, podobnie jak Mao Zedong, że rewolucję powinna sprowadzić do miasta ludność wiejska. Z biegiem czasu był coraz bardziej krytyczny wobec Związku Radzieckiego i Mao Zedonga. Wyrazem niechęci do komunizmu radzieckiego było orędzie do Organizacji Wspólnoty Afro-Azjatyckiej w Algierze (luty 1965), w którym oskarżył ZSRR, że jest "cichym wspólnikiem imperializmu", nie współdziała z innymi blokami komunistycznymi i nie udziela pomocy zacofanym krajom socjalistycznym. Zainicjował Konferencję Trzech Kontynentów, by zrealizować program rewolucji, zbrojnego powstania, wspólnej partyzantki dla Afryki, Azji i Ameryki Południowej. Po wymuszonej próbie zawarcia dobrych stosunków z USA atakował również Amerykę, na zjeździe ONZ, jako reprezentant Kuby, za jej działalność w Ameryce Łacińskiej.
Guevara bardziej czuł się partyzantem, niż urzędnikiem, dlatego domagał się od Fidela Castro zgody na wyjazd do Afryki i organizowanie tam oddziałów partyzanckich. Castro zgodził się, jednak obawiając się reakcji ZSRR na poczynania Guevary, zażądał od niego napisania listu, w którym ten zrzekał się wszelkich stanowisk otrzymanych od rządu kubańskiego, zrywał z Kubą i oświadczał, że działalność w Afryce to jego prywatna inicjatywa. Castro miał zachować list w tajemnicy, a ujawnić go mógł jedynie, gdyby Rosjanie zgłosili do niego pretensje w związku z pobytem Guevary w Afryce. Tymczasem Castro, mimo braku nacisku ze strony Rosjan, ujawnił list Guevary, uniemożliwiając mu tym samym powrót na Kubę.
Che przebywał w kilku afrykańskich krajach, głównie w Kongu, gdzie rozważał możliwość przekształcenia powstania w komunistyczną rewolucję. Spotkał tam Laurenta Kabilę, który wiele lat później metodami partyzanckimi obalił dyktaturę Mobutu Sese Seko i został prezydentem Konga. Wtedy jednak plany Guevary w Afryce zakończyły się niepowodzeniem. Che wyjechał więc do Boliwii, gdzie, również w drodze walki zbrojnej, próbował stworzyć komunistyczny rząd. Sądził, że działania wojenne w Boliwii stanowią pewien etap, który wywoła reakcję łańcuchową i w przyszłości obejmie swym zasięgiem całą Amerykę Łacińską. Przewidywał, że zwycięstwo partyzantki komunistycznej może nadejść za 15–20 lat.
8 października 1967 roku w wąwozie, gdzie partyzanci rozbili obóz zaatakowała ich dosyć liczna grupa żołnierzy. Oddział Guevary został rozbity, a jego dowódca wzięty do niewoli. Następnego dnia rannego Guevarę dobili boliwijscy żołnierze.
Do dzisiaj nie wyjaśniono, w jaki sposób boliwijska armia wpadła na ślad dobrze zamaskowanej kryjówki Guevary. Wiadomo, że oddział, który tropił Guevarę, szkolony był przez Amerykanów. Boliwijczycy mogli też liczyć na pomoc CIA. Jak można przeczytać w odtajnionych dokumentach CIA, agenci oddelegowani do pomocy w rozbiciu boliwijskiej partyzantki dostali rozkaz "zrobienia wszystkiego co w ich mocy by utrzymać Guevarę przy życiu", gdyby został on schwytany żywy. Wiadomo również, że rozkaz zabicia Che wydał osobiście szef sztabu boliwijskiej armii. Na miejscu egzekucji przebywał wówczas jeden oficer CIA. Z jego relacji wynika, iż Guevarę o godzinie 13.20 miejscowego czasu zastrzelił jeden z sierżantów.
Jego ciało zakopano w anonimowej mogile. W maju 1997 r. grupa naukowców argentyńskich i kubańskich odkryła w pobliżu boliwijskiego miasta Vallegrande siedem szkieletów. Szkielet Che był odziany w resztkę jego ulubionej panterki, a obok leżał jego czarny pas. Szkielet nie miał obydwu dłoni. Obcięto je na dowód, że Guevara naprawdę nie żyje. Zidentyfikowano zwłoki i zwrócono je na Kubę, gdzie pochowano je z honorami.
[edytuj] Ocena postaci
Wokół osoby Che Guevary narosło wiele legend i mitów, oraz rodzaj kultu (zob. Kult Che), objawiającego się głównie w umieszczaniu jego symbolicznego wizerunku na ścianach, ubraniach, plakietkach itp. Guevara stał się symbolem radykalnych ruchów lewicowych w Ameryce Łacińskiej i rewolty studenckiej z 1968 r. w USA i Europie Zachodniej. Dla jego zwolenników jest on "wzorcem rewolucjonisty", który poświęcił swoje życie w bezkompromisowej walce o wcielenie w życie idei socjalizmu. Pomimo kontrowersyjnych poglądów politycznych, wielu docenia jego oddanie wobec wyznawanych przez siebie wartości a także troske o potrzebujących (jednym z powodów poważnych problemów ekonomicznych Kuby, była zbyt duża pomoc socjalna państwa). Obecnie bywa popularny wśród niektórych alterglobalistów, którzy widzą w nim bojownika walczącego o prawa biednych i przeciwstawiającego się Stanom Zjednoczonym (uważanym przez nich za główną przyczynę zła na świecie). Do dziś w wielu krajach Ameryki Łacińskiej śpiewa się ballady ku czci Che (np. pieśń Hasta Siempre Comandante Che Guevara w wyk. Buena Vista Social Club).
Jego przeciwnicy uważają go za terrorystę, który starał się zaprowadzić metodami partyzanckimi (przemocą) komunizm w kilku krajach Ameryki Południowej, nie licząc się z ofiarami swoich działań. Zwracają uwagę na prowadzone przez niego liczne egzekucje przeciwników politycznych, warto jednak zaznaczyć, że wszystkich jeńców wojennych wypuszczał wolno (co według niektórych było przyczyną jego klęski w Boliwii - jeden z wypuszczonych jeńców zdradził żołnierzom boliwijskim położenie oddziałów Che). Jego przeciwnicy podkreślają fakt, iż Che Guevara zachwalał "skuteczną nienawiść, która czyni z człowieka efektywną, działającą szybko, selektywnie i bezwzględnie maszynę do zabijania"[2]
Krytykowane są też poglądy gospodarcze Che Guevary, których wcielenie w życie - zdaniem wielu osób - doprowadziło na Kubie do poważnych problemów ekonomicznych.
[edytuj] Bibliografia
- ↑ Régis Debray, "Loués soient nos seigneurs", Paris 1996
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania ISBN 83-7180-326-5 s. 609-610
Inne:
Ławriecki Josif, Ernesto Che Guevara; wydawnictwo: Studencka Oficyna Wydawnicza ZSP Alma-Press [almapress], wyd. II, Warszawa 1986
[edytuj] Zobacz też
Cytaty w Wikicytatach
Grafiki i media na Wikimedia Commons- Kult Che
- Fidel Castro,
- Camilo Cienfuegos,
- Antonio Peredo,
- Salvador Allende,
- Alberto Granado,
- Dzienniki motocyklowe (film w reżyserii Waltera Sallesa),
- Che Guevara - Dziennik z Boliwii (książka Ernesto Guevary).
[edytuj] Linki zewnętrzne
