Mari Eł

Z Wikipedii

Republika Maryjska
Республика Марий Эл
Маринтасавалта

Flaga Mari Eł Godło Mari Eł
Położenie w Federacji Rosyjskiej
Państwo	Federacja Rosyjska
Status polityczny	republika
Stolica	Joszkar-Oła
Prezydent	Leonid Markiełow
Wiceprezydent	Dymitryj Frołow
Język urzędowy	maryjski, rosyjski
Powierzchnia	23 200 km²
Liczba ludności (2002)	727 979
Gęstość zaludnienia	31,4 osób/km²
Strefa czasowa	2 rosyjska strefa czasowa (czas moskiewski) UTC +3.00

Mari Eł (Republika Maryjska) – republika w Federacji Rosyjskiej, położona nad środkową Wołgą.

Spis treści 1 Geografia 2 Demografia 3 Miasta i osiedla typu miejskiego 4 Gospodarka 5 Historia 6 Prezydenci Mari Eł 7 Naruszenia praw człowieka 8 Tablice rejestracyjne

[edytuj] Geografia

Republika znajduje się na wschodnim skrawku europejskiej części Federacji Rosyjskiej. Kraj graniczy z obwodem kirowskim, Republiką Tatarstanu, Republiką Czuwaszji oraz z obwodem niżegorodzkim.

[edytuj] Demografia

(dane spisowe z 2002 r. )
Narodowości:

Rosjanie 345.513 (47,5%)

Maryjczycy 312.178 (42,3%)

Tatarzy 43.377 (6,0%)

Czuwasze 7.418 (1,0%)

Ukraińcy 5.097 (0,7%)

pozostali 14.402 (3,5%)

Ludność wg miejsca zamieszkania:

Ludność miejska: 459.687 (63,1%)

Ludność wiejska: 268.292 (36,9%)

Ludność wg płci:

Kobiety: 338.485 (46,5%)

Mężczyźni: 389.494 (53,5%)

Liczba kobiet na tysiąc mężczyzn: 1.151

Ludność wg wieku:

Średnia wieku: 36,7 lat

Średnia wieku mężczyzny: 34 lata

Średnia wieku mężczyzny: 39 lat

[edytuj] Miasta i osiedla typu miejskiego

miasta i największe osiedla typu miejskiego (stan na 1 stycznia 2005 r.)

Nazwa	Nazwa rosyjska	Liczba mieszkańców
Joszkar-Oła	Йошкар-Ола	253.407
Wołżsk	Волжск	58.046
Koźmodiemiansk	Козьмодемьянск	22.679
Miedwiediewo	Медведево	16.606
Zwienigowo	Звенигово	12.455
Sowietski	Советский	10.619
Morki	Морки	9.795
Siernur	Сернур	9.082
Krasnogorskij	Красногорский	7.008
Nowy Toriał	Новый Торъял	6.940
Orszanka	Оршанка	6.907
Parańga	Параньга	6.667
Mari-Turek	Мари-Турек	5.965
Kużenier	Куженер	5.854
Krasnooktiabrskij	Краснооктябрьский	4.314
Priwołżskij	Приволжский	4.217
Kilemary	Килемары	4.005
Jurino	Юрино	3.950
Susłongier	Суслонгер	3.557

[edytuj] Gospodarka

W przemyśle dominują budowa maszyn, obróbka metali, przemysł chemiczny, naftowy, papierniczy, spożywczy i medyczny. Ponad 50% terytorium zajmuje las, uważany za największe bogactwo naturalne republiki.

[edytuj] Historia

Rdzenni mieszkańcy republiki – Maryjczycy należą do ugrofińskiej rodziny językowej. Odrębną grupę narodową stworzyli pod koniec I tysiąclecia n.e. Szybko popadli w ścisłą zależność od kaganatu chazarskiego, a później Złotej Ordy i chanatu kazańskiego. W XVI w. tereny, na których zamieszkiwali, przyłączone zostały do Rosji i wchodziły w skład takich guberni, jak kazańska, wiatska i niżegorodzka. Własna państwowość nadana została Maryjczykom dopiero w trzy lata po rewolucji październikowej. 4 listopada 1920 dekretem Rady Komisarzy Ludowych i Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego ustanowiony został Maryjski Obwód Autonomiczny. Był to akt raczej o charakterze propagandowym. Nie określał bowiem granic, stolicy czy organów prawodawczych nowo utworzonego obwodu. Dużo bardziej ścisłe zapisy zawierał kolejny dekret z 25 listopada. Dokładnie określił on granice obwodu, ustanawiając jego stolicą miasto Krasnokokszajsk. Maryjski Obwód Autonomiczny zaczął faktycznie funkcjonować w marcu 1921. 5 grudnia 1936 przekształcony został w Maryjską ASRR. Deklarację suwerenności republika ogłosiła 22 grudnia 1990. 22 marca 1992 stała się częścią Federacji Rosyjskiej. Nazwę Mari Eł (Марий Эл) przyjęto oficjalnie 8 lipca 1992 (Эл oznacza kraj).

[edytuj] Prezydenci Mari Eł

• Wiaczesław Kislitszyn 1996-2000
• Leonid Markiełow od 2000

[edytuj] Naruszenia praw człowieka

19 grudnia 2004 w republice odbyły się wybory prezydenckie, w których po raz kolejny zwyciężył Leonid Markiełow. Druga kadencja wybranego w kontrowersyjny sposób Markiełowa (maryjskie organizacje mówią o fałszerstwach wyborczych) przyniosła sukcesywne pogarszanie sytuacji Maryjczyków we własnym państwie. Polityka urodzonego w Moskwie i nie znającego nawet maryjskiego języka prezydenta charakteryzuje się stałym ograniczaniem praw narodu maryjskiego. Maryjscy urzędnicy zwalniani są z pracy, w rejonach, które w ostatnich wyborach najdobitniej sprzeciwiły się wybraniu Markiełowa na kolejną kadencję, zamykane są maryjskie szkoły. Rozpoczęły się prześladowania opozycyjnych dziennikarzy. Stojący na straconej pozycji Maryjczycy zwrócili się z prośbą o interwencję do innych ugrofińskich państw – Finlandii i Estonii. Fińska i estońska prasa rozpoczęła zbieranie podpisów pod listem wzywającym władze Federacji Rosyjskiej do zaprzestania jawnej dyskryminacji maryjskiej mniejszości narodowej. Podpisali się pod nim pisarze, kompozytorzy, działacze polityczni ze Stanów Zjednoczonych, Anglii, Szwecji, Finlandii, Estonii i Węgier. Wśród sygnatariuszy aktu znaleźli się m.in. byli prezydenci Litwy i Estonii: Vytautas Landsbergis i Lennart Meri.

[edytuj] Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Republice Maryjskiej mają oznaczenie 12 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.