ნიდერლანდი

ვიკიპედიიდან

ნიდერლანდი


(დეტალურად)	(სრული ზომა)

დევიზი: Je Maintiendrai

სახელმწიფო ენა

ნიდერლანდული

დედაქალაქი

ამსტერდამი, მთავრობის რეზიდენცია ჰააგაშია

მეფე (დედოფალი)

ბეატრიქსი

პრემიერ-მინისტრი

იან პეტერ ბალკენენდე

ფართობი
- ხმელეთი
- ზღვა

სიდიდით 131-ე
41,526 კვ.კმ
18,4%

მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე

სიდიდით -59-ე
16,318,000
393/კმ²

ვალუტა

ევრო (EUR)

დროის ზონა

დზკ +1 (ზდ +2)

სახელმწიფო ჰიმნი

ინტერნეტის დომენი

.nl

სატელეფონო კოდი

[რედაქტირება] სახელწოდება

ოფიციალური: ქართულად - ნიდერლანდის სამეფო; ნიდერლანდულად - Nederlands; Koninkrijk der Nederlanden.
ეტიმოლოგია - ეს სახელმწიფო რამდენიმე სახელითაა ცნობილი: (ა) ნიდერლანდი - ნიდერლანდულ ენაზე მისი სახელწოდება ნიშნავს “დაბლობ მიწებს”. (ბ) ჰოლანდია - გერმანიკული holt land, “ტყიანი მხარე” (ჰოლანდია ნიდერლანდის ერთ-ერთი მხარეა, მაგრამ ამ სახელით ხშირად მთელ ქვეყანას მოიხსენიებენ). (გ) ბატავია - გერმანიკული “სავარგულები”, მომდინარეობს Betuwe-საგან.
ქვეყნის კოდი - NL.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ნიდერლანდის სამეფო

ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში. მოსაზღვრე ქვეყნებია: ბელგია და გერმანია.

ფართობი - 41.500 კვ.კმ.
ბუნება: ქვეყნის უმაღლესი მწვერვალია მთა ვაალსერბერგი, რომლის სიმაღლე 321 მეტრია. მდინარეები (კმ) - მოსა 350 (სულ 933), რაინი 200 (სულ 1.320); ტბა (კვ.კმ) - იისელმეერი 1.500 (ხელოვნური); კუნძულები (კვ.კმ) - სხოუვენი 222, ოვერფლაკი-გური, ტექსელი 184; კლიმატი - ოკეანური.
ბუნებრივი რესურსები - ბუნებრივი აირი, ნავთობი, სასოფლო-სამეურნეო მიწები.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

პოლიტიკური სისტემა - კონსტიტუციური მონარქია.
სახელმწიფოს მეთაური - დედოფალი ბეატრიქსი (BEATRIX, 1980). აღსანიშნავია, რომ საუკუნეზე მეტია ნიდერლანდის ტახტზე მხოლოდ ქალები არიან: ვილჰელმინა - 1890-1948, იულიანა - 1948-1980.
მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი Jan Peter BALKENENDE (2002).
საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი - გენერალური შტატები (75+150 წევრი).
ადმინისტრაციული დაყოფა. ნიდერლანდების სამეფო ადმინისტრაციულად იყოფა 12 პროვინციად (provincie): გელდერლანდი (ცენტრი - არნჰემი), გრონინგენი (გრონინგენი), დრენტე (ასენი), ზელანდია (მიდელბურგი), ლიმბურგი (მაასტრიხტი), ოვერიისელი (ზვოლე), სამხრეთი ჰოლანდია (ჰააგა), უტრეხტი (უტრეხტი), ფლევოლანდი (ლელისტადი), ფრისლანდია (ლეუვარდენი), ჩრდილოეთი ბრაბანტი (ჰერტოგენბოში), ჩრდილოეთი ჰოლანდია (ჰაარლემი).
სამფლობელოები. ნიდერლანდებს აქვს ორი სამფლობელო კარიბის ზღვის აუზში: არუბა; ნიდერლანდის ანტილები.

[რედაქტირება] დემოგრაფია

მოსახლეობა - 16.150 ათასი (2003), მათ შორის 83% ჰოლანდიელები, 11% ფლანდრიელები.
ენები - ნიდერლანდული, ფრიზული.
რელიგია - კათოლიციზმი - 40%, პროტესტანტიზმი - 40%.
ქალაქები (ათ.) - ამსტერდამი (738), როტერდამი (600), ჰააგა (მთავრობის რეზიდენცია - 466), უტრეხტი (264), ეინდჰოვენი (206), ტილბურგი (200).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

ნიდერლანდები მაღალგანვითარებული ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (403 მლრდ $) მსოფლიოში მე-12 ადგილი უკავია.

ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 3, მრეწველობა - 28, მომსახურება - 68;
ე.ე.პ. (1 სულზე) - 25.830 $.
ექსპორტი - რძის პროდუქტები, ყვავილები, ბოსტნეული, ელექტრომოწყობილობანი.
უდიდესი კომპანიები – ჰაინეკენი, ფილიპსი, შელ-ოილი, კლმ, იუნილევერი.
ბიუჯეტი - 134,000 მლნ $. ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ჰოლანდიური გულდენი.

[რედაქტირება] ისტორია

ნიდერლანდების დამოუკიდებელი სამეფო 1648 წელს - შეიქმნა. მე-17 საუკუნის განმავლობაში იგი უდიდესი საზღვაო სახელმწიფო იყო, რომელსაც მრავალი კოლონია ჰქონდა. 1830 წელს მას გამოეყო ბელგიის სამეფო.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

ამსტერდამი - ძველი ქალაქი, ეკლესიები: უდე-კერკი (XIV ს.), ნეუვე-კერკი (XV ს.), აუდე-კერკი (XVI ს.), სამეფო სასახლე (XVI ს.), რატუშა (XVIII ს.);
გრონინგენი - ეკლესია აა (XIII ს.);
მაასტრიხტი - ეკლესია ონზე (XI ს.), «ჯოჯოხეთის ჭიშკარი» (XIII ს.);
მიდელბურგი - რატუშა (XV ს.);
ბრედა — ტაძარი (XV ს.), ციხე-სიმაგრე (XIV ს.).

[რედაქტირება] ცნობილი ჰოლანდიელები

მოგზაურები - ვილემ ბარენცი, აბელ ტასმანი,
ფილოსოფოსები - ბარუხ სპინოზა, ერაზმუსი,
მხატვრები - ვინსენტ ვან გოგი, ფრანს ჰალსი, რემბრანდტი, იოჰან ვერმეერი,
მეცნიერები - კრისტიან ჰიუგენსი, ანტონი ვან ლევენჰუკი, თომას სტილტიესი, ჰენრიკ ლორენცი,
სპორტსმენები - მაქს ეივე, იან ტიმანი, იოჰან კრუიფი, მარკო ვან ბასტენი, რუუდ გულიტი,
ანა ფრანკი, მატა ხარი, პიტერ სტუივეზანტი.

ევროპის ქვეყნები
ავსტრია \| აზერბაიჯანი \| ალბანეთი \| ანდორა \| ბელგია \| ბელარუსი \| ბოსნია და ჰერცეგოვინა \| ბულგარეთი \| გერმანია \| დანია \| დიდი ბრიტანეთი \| ესპანეთი \| ესტონეთი \| ვატიკანი \| თურქეთი¹ \| ირლანდია \| ისლანდია \| იტალია \| ლატვია \| ლიტვა \| ლიხტენშტაინი \| ლუქსემბურგი \| მაკედონია \| მალტა \| მოლდოვა \| მონაკო \| ნიდერლანდები \| ნორვეგია \| პოლონეთი \| პორტუგალია \| რუმინეთი \| რუსეთი¹ \| საბერძნეთი \| სან-მარინო \| საფრანგეთი \| საქართველო \| სერბია \| მონტენეგრო \| სლოვაკეთი \| სლოვენია \| სომხეთი \| უკრაინა \| უნგრეთი \| ფინეთი \| ყაზახეთი¹ \| შვეიცარია \| შვეცია \| ჩეხეთი \| ხორვატია
დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი \| გიბრალტარი \| კუნძული მენი \| ფარერის კუნძულები \| ჯერსი
¹ ნაწილი აზიაშია